Soldaat Marie

Soldaat Marie

Onze recensie

Marie Schellinck leeft in het Gent van de achttiende eeuw. Ze kan niet lezen of schrijven, werkt zich kapot voor een schamel loon en wordt gedwongen zich te schikken naar de wensen van haar man, haar baas en de maatschappij.

Wanneer ze tijdens haar werk in de kroeg in contact komt met een groep Franse soldaten uit het leger van Napoleon, ziet ze daarin een uitweg uit haar saaie leven en de kans op een beter leven voor zichzelf maar vooral voor haar dochter. De grote idealen dat iedereen gelijk is in Frankrijk (Elke Franse burger, man of vrouw, krijgt voortaan de dezelfde rechten als een edelman) doen haar dromen, en dus heeft ze niet veel nodig om haar familie en Gent achter zich te laten, op zoek naar een ander leven en avontuur.

Snel blijkt van al die idealen niet veel in huis te komen. Zo zijn vrouwelijke soldaten niet toegelaten in het leger, dus moet ze zich vermommen als man, maar daar maakt een van de Franse soldaten, Louis, geen probleem van, en hij helpt haar bij haar metamorfose. Ze vindt in het leger wel spanning en avontuur, maar het loopt ook toch anders dan ze had verwacht: haar man doet haar geld op in plaats van hun dochter een goede opvoeding te geven, geleidelijk aan vervreemdt haar dochter van haar en ook het constante bewaken van haar geheim begint te wegen.

Gelukkig kan ze in het leger altijd rekenen op de hulp van Louis en de Slome die de waarheid weten en klaar staan als ze hulp nodig heeft. Het leger brengt haar ook Europa rond, want ze vecht in veldslagen in Frankrijk, Italië en zelfs Polen. De eerste keer dat ze de zee ziet, is gewoon een prachtig moment. Maar na al die jaren komt er wat sleet op haar fysieke paraatheid, en op de spanning van het oorlog voeren. De opmars van het leger stagneert.

Dus begint ze terug naar huis te verlangen. Maar in Gent zijn de jaren ook voorbijgegaan en is niet meer alles zoals ze het daar achterliet. Het is een boek met een duidelijke emancipatorische en feministische inslag. In een tijd waar dat helemaal nog niet vanzelfsprekend is, onttrekt Marie zich aan het leven waarin ze een speelbal is in de handen van mannen (haar oom, haar man, haar baas) en gaat ze zelf iets van haar leven maken. Ik zou bijna zeggen: ze bepaalt haar eigen koers, maar ironisch genoeg lijkt het leger me ook net een plaats waar je bevelen opvolgt van iemand van hogerop. Marie is echter een hevige voorstander van Napoleon, dus ik vermoed dat zij het anders zou hebben gezien of aangevoeld.

Wie wat vastloopt op dat feministische kantje hoeft zich echter geen zorgen te maken. Voor alles wat Marie bereikt, zijn er genoeg zaken die niet lopen zoals verwacht, waardoor het geen lofzang is geworden op je plan trekken, maar een verhaal met nuances en aandacht voor verschillende aspecten van het leven. Vooral dat vond ik sterk aan het boek. Het verhaal blijft daardoor voldoende evenwichtig en in balans.

Op pagina 45 droomt Marie bijvoorbeeld van haar thuiskomst: ‘Van doodgewone dienster in een groezelige herberg heeft ze het tot sergeant in het leger geschopt! Daar zullen ze in Gent wel van opkijken.’ Maar als ze op pagina 200 echt terug in Gent is, is de ontvangst helemaal niet zo warm: ‘Iedereen kan zeggen dat hij van Napoleon een medaille heeft gekregen. Wij waren er niet bij.’

Barbara Artoos

 

Nieuw

Thema's

Leeftijd

Auteur